Kinh nghiệm du lịch Peru
Sau đợt biến động chính trị dẫn tới biểu tình và bạo loạn tại Peru vừa qua thì theo thông tin mới nhất Peru sắp mở cửa lại các điểm du lịch nổi tiếng, hệ thống giao thông liên vùng cũng đã hoạt động trở lại bình thường. Mình chia sẻ kinh nghiệm đi Peru trong tháng 5/2022 trong 7 ngày trước khi sang Bolivia.
📌Visa: Với hộ chiếu Việt Nam, visa phải xin tại ĐSQ Peru tại Hà Nội trước hành trình. Thủ tục xét duyệt visa khá đơn giản nếu hồ sơ đầy đủ theo hướng dẫn tại trang web ĐSQ. Thời điểm hiện tại mình không truy cập được trang web đuôi .vn của ĐSQ, nếu theo trang web của BNG Peru thì hồ sơ xin visa tại Hà Nội đã bỏ các giấy tờ liên quan đến chứng minh công việc nhưng phải phỏng vấn trực tiếp. Có lẽ các bạn phải liên lạc với ĐSQ để có thông tin chính xác nhất.
📌Đường bay: Từ Hà Nội mình bay 3 chặng Hà Nội - Istanbul - Bogota (stop-over) - Panama city - Lima bằng Turkish Airlines, chặng cuối bay bằng Copa Airlines nhưng tất cả vé đều đặt qua app Turkish Airlines hết, rất tiện.
📌Tiền tệ: Peru dùng đồng SOL, 1 SOL = 0,26-0,3 USD. Mình đổi một ít tiền tại downtown Lima khu phố cổ, còn lại đều đặt trước và thanh toán bằng thẻ tín dụng.
📌Thời tiết: mình đi vào tháng 5/2022 thời tiết khá lạnh và khô ở Lima, Parcacas, Ica. Cusco ẩm hơn và gần lên Machu Picchu thì dính mưa nhẹ. Nhiệt độ 3-22*C, đêm và sáng sớm khá lạnh, trưa nắng nóng.
📌An toàn: Lima mình ở ngay cạnh khu phố cổ nên chứng kiến 1 vài vụ biểu tình nhỏ, dư âm của các cuộc biểu tình lớn hơn do vấn đề giá nhiên liệu tăng cao trước đó. Khu Plaza de Armas lúc nào cũng túc trực vài trăm cảnh sát, họ chỉ mở lối vào các công trình lịch sử như bảo tàng, Nhà thờ Chính tòa, nhà hàng còn ở giữa quảng trường không cho người đi bộ vào. Nếu muốn ở khu vực bớt nhộn nhạo và phát triển hơn thì các bạn nên ở khu vực MiraFlores hoặc gần bờ biển, nhiều khách sạn cao cấp và căn hộ cho thuê. Các thành phố khác mình tới đều rất an toàn và mến khách.
❗️Peru và Nam Mỹ nói chung khá nổi tiếng về vấn đề "express kidnap", một người hoặc một nhóm có thể giả danh cảnh sát đòi khám ma túy của các bạn, sau đó đòi đưa lên xe về đồn, trên đường chúng sẽ đe dọa và cướp hoặc đưa các bạn đến cây ATM để rút tiền rồi thả. Nghiêm trọng hơn nữa là nạn bắt cóc lấy nội tạng, một số cảnh báo liên quan đến vấn đề này nhưng trong thời gian mình ở Peru thì không thấy tin tức gì về vấn đề này.
📌Ăn uống: đồ ăn Peru rất ngon nếu so với các nước Nam Mỹ, có lẽ vì Peru có nhiều dân châu Á sinh sống nên hương vị và cách chế biến mình thấy không quá xa lạ. Một số món bình dân khá giống với các món tại Việt Nam như Lomo/Pollo Saltado - bò/gà xào với khoai tây thái chỉ, hành tây và cà chua ăn với cơm trắng. Các món đặc sản ở Peru phải kể đến: Anticucho - tim bò nướng, rất ngon; Ceviche - gỏi cá, thật ra món này các nước từ Trung Mỹ xuống Nam Mỹ đều có nhưng mỗi thành phố, mỗi quốc gia thì hương vị lại có sự khác biệt, Llama/Alpaca steak - thịt lạc đà không bướu chế biến giống bò bít tết ăn cùng hạt quinoa và nước sốt chế biến từ các loại rau thơm vùng núi Andes, Guy - chuột lang nướng cả con, món này với nhiều người khá kinh dị nhưng thịt chuột đồng tại Việt Nam cũng có nên mình thấy cũng bình thường, các loại soup kiểu dân tộc Qechua, Pisco Sour - loại rượu cocktail làm từ rượu pisco, chanh vàng, đường và lòng trắng trứng nổi tiếng ở Peru và Chile.
📌Di chuyển : Nội đô Lima các bạn có thể đặt Uber rất tiện. Còn di chuyển liên vùng thì hệ thống xe bus cũng khá tốt với hãng Cruz del Sur. Peru có một hãng bus rất thú vị là Peruhop, mình rất khuyên các bạn đi cặp đôi hay 1 mình có thể sử dụng. Peruhop có tuyến bus đi từ Lima xuống phía Nam Peru rồi vòng lên Cusco, hành trình có đi qua các điểm du lịch nổi tiếng, các bạn có thể xuống xe bất cứ điểm nào, nghỉ ngơi 1-2 đêm rồi đón xe sau đi tiếp, lịch trình xe cố định. Hãng này thậm chí còn có tuyến bus liên vận từ Cusco sang La Paz, Bolivia tương tự, rất tiện và nhân viên nói tiếng Anh nên không lo chuyện bất đồng ngôn ngữ. Hồi mình đi thì vẫn dính các biện pháp phòng chống Covid nên tuyến liên vận này chưa hoạt động.
Từ Lima nếu muốn tới Cusco nhanh hơn các bạn có thể bay bằng Latam Airlines, Sky Airline hoặc jetSMART nếu bạn đủ sức khỏe chống chọi với chứng shock độ cao AMS.
📌Lịch trình cụ thể: mình dành 2,5 ngày ở Lima/Paracas/Ica - 4,5 ngày ở Cusco/Machu Picchu.
📍Ngày 1: Nhập cảnh, lang thang trung tâm lịch sử Lima
Mình đến Lima lúc 1h sáng, nhập cảnh rồi nghỉ ngơi ăn uống tại foodcourt trong sân bay rồi về khách sạn giữa đêm lúc 3h. Lima ban đêm cũng không an toàn, các bạn nên đặt xe của khách sạn đón.
Ngày đầu chủ yếu hoạt động tại khu trung tâm lịch sử Lima: Plaza de Armas - Quảng trường khai sinh ra Lima, Catedral de Lima - Nhà thờ Chính tòa Lima, Palacio Arzobispal de Lima - Trụ sở làm việc của Archbishop, Basilica y Convento de San Francisco de Lima - Nhà thờ thánh Francis có hầm mộ xương, đổi gác tại Phủ Tổng thống - Palacio de Gobierno del Peru, Convento de Santo Domingo - Tu viện và là trường Đại học đầu tiên ở Nam Mỹ.
🔺Khách sạn: Hotel Diamond Lima - đây là khách sạn ở ngay cạnh trung tâm lịch sử trên đường Jr Cusco, khách sạn thì bình thường thôi nhưng rất tiện vì Peruhop sẽ đón mình tận khách sạn để đi Paracas, Ica sáng sớm hôm sau
🔺Ăn uống: khu vực quảng trường Plaza de Armas có nhiều nhà hàng tốt nhưng giá phục vụ khách du lịch, từ đây các bạn đi rộng ra khoảng 3-4 blocks là gặp khá nhiều nhà hàng địa phương giá rẻ hơn mà chất lượng rất tốt, cứ nhìn quán nào có dân địa phương hoặc mấy bà Qechua to béo mà vào. Đặc biệt hoa quả ở Peru khá to và rẻ, nhưng hương vị thì không ngon như tại Việt Nam. Buổi tối các bạn có thể gọi Uber đến nhà hàng Panchita ở Miraflores để thưởng thức món Anticucho, món ăn đường phố được nâng cấp tại nhà hàng rất có tiếng tại Lima hoặc rẻ hơn nữa tại xe đẩy của Dona Manuela nếu đi lang thang.
📍Ngày 2: Paracas, quần đảo Ballestas, Huacachina - ốc đảo bên trong sa mạc Ica
Mình đặt tour của Peruhop đi các điểm trên trong ngày, xe đón tại khách sạn từ 4h sáng. Khoảng 10h đến Paracas, thị trấn ven biển nổi tiếng với quần đảo Ballestas, nơi sinh sống của rất nhiều loài chim và động vật biển được bảo tồn tự nhiênm, phiên bản thu nhỏ của Galapagos nổi tiếng tận Ecuado. Trong gói tour của Peruhop bao gồm 2h đi cano ra quần đảo ngắm nhìn các loài chim, cánh cụt Humboldt, sư tử biển, cá heo. Ballestas ngày xưa vốn là nguồn thu lớn cho ngân sách Peru từ nguồn… phân chim khổng lồ với tên gọi "guano" ở đây. Vào TK19 thì Guano là nguồn thu vô cùng lớn cho đất nước Peru khi họ xuất khẩu sang tận châu Âu để làm phân bón và thuốc nổ, nó lớn tới mức được gọi là "ngành công nghiệp phân chim" và thậm chí từng có những cuộc chiến lớn để tranh giành phân chim tại khu vực Peru, Chile, Ecuador, Bolivia với Tây Ban Nha. Tại bờ biển Paracas các bạn cũng thể nhìn thấy hình vẽ cây xương rồng khổng lồ trên vách núi, được coi là hình vẽ đầu tiên trong rất nhiều hình vẽ bí ẩn Nazca lines tại sa mạc Ica.
Sau Parcas thì xe tiếp tục tới Huacachina, ốc đảo duy nhất sâu trong sa mạc Ica, cách thủ đô Lima, Peru hơn 300km về phía Nam, chỉ có 1 đường độc đạo dài 5km từ thị trấn Ica tới ốc đảo này. Huacachina là tên gọi trại đi từ tiếng Quechua: Wakachina với truyền thuyết về 1 nàng công chúa trong lúc đang tắm thì bị một thợ săn nhìn trộm, cô phát hiện người thợ săn qua tấm gương nên bay về trời, để lại tấm gương sau trở thành 1 hồ nước, áo choàng của cô thì trở thành các đụn cát uốn lượn như các nếp vải, nhưng các "nếp vải" này hơi bị to và cao, leo lên đỉnh mệt bở hơi tai với chiều cao 500m cho đụn cát cao nhất, từ đây trượt ván xuống ko khác gì trượt tuyết hay lao buggy xuống ko khác gì trò roller coaster.
Từ ốc đảo Huacachina đi sâu vào sa mạc Ica là nơi ngắm hoàng hôn rất đẹp, nơi mặt trời lặn xuống biển cát để lại thứ ánh sáng màu cam mềm dịu chuyển dần thành màu tím trước khi trời tối. Trước đây ngay tại Ica có sân bay để bay ngắm Nazca lines nhưng hiện nay chưa hoạt động trở lại, nếu muốn bay ngắm Nazca lines phải đi xe thêm 1h tới sân bay Nazca. Mình có xem các video bay trên khu vực Nazca và thấy không hứng thú lắm, một phần vì đợt đó mới xảy ra một vụ tai nạn rơi máy bay tại Nazca nên mình bỏ qua điểm này. Sau khi chơi dunebuggy, sandboarding và ngắm hoàng hôn thì có xe bus của Peruhop đưa về Lima, cũng phải 1h sáng mới về đến khách sạn .
Nếu đi Huacachina kết hợp thêm Nazca lines thì các bạn ở lại 1 đêm ở Huacachina sẽ thảnh thơi hơn. Hoặc nếu lựa chọn Peruhop tới Cusco thì các bạn cũng nghỉ đêm tại đây để tiếp tục hành trình vào ngày hôm sau, mình lựa chọn bay đến Cusco nên phải quay về Lima.
🔺Khách sạn: Hotel Diamond Lima
🔺Ăn uống: bữa trưa ăn tại Paracas với 1 dãy các nhà hàng ven biển, khi tới Huacachina các bạn nên đặt dinner box thì mới kịp xe về Lima.
📍Ngày 3: Huaca Pucllana - kim tự tháp đất sét tại Lima, bay đến Cusco, chợ trung tâm Mercado Central de San Pedro
Buổi sáng mình dành 2h đến với kim tự tháp Huaca Pucllana làm bằng đất sét ngay tại Miraflores, đây là di tích có từ TK5 của nền văn hóa ven biển bây giờ thuộc Lima. Sau đó mình ra sân bay để bay đến Cusco, có rất nhiều chuyến bay trong ngày.
❗️Lưu ý: nếu các bạn chưa từng đến độ cao hơn 2800m trước đó thì mình khuyên không nên chọn phương án bay đến Cusco. Lima nằm ở độ cao 154m so với mực nước biển, trong khi Cusco khoảng 3400-3600m, thời gian bay 1h20p với chênh lệch độ cao hơn 3000m như vậy có thể khiến các bạn bị AMS nặng. Mình đã chọn cách này và may mắn là không gặp bất kỳ triệu chứng gì chỉ với cách: hàng ngày uống trà làm từ lá coca ngày 2 cốc, trước khi bay 4h uống 1 viên aspirin, đến Cusco uống 1 viên nữa và trong ngày tiếp theo mỗi 6 tiếng lại uống 1 viên, tối đa không quá 3 viên/ngày. Nếu cảm thấy triệu chứng AMS nặng nên tìm cách đi thẳng tới Ollantaytambo hoặc Machu Picchu ngủ vì 2 địa điểm này chỉ ở 2400-2700m mà thôi.
Cusco là thủ đô đầu tiên (TK12) và cuối cùng (TK16) của dân tộc Inca sau khi bị Pizzaro chinh phạt. Năm 1983, nó được công nhận là di sản UNESCO. Năm 1993, chính phủ Peru công nhận Cusco là "Thủ đô lịch sử" của Peru. Quảng trường Plaza de Armas trung tâm Cusco cũng là nơi đã đặt viên đá đầu tiên hình thành thủ đô của dân tộc Inca, lúc bấy giờ có tên "Square of Warriors" - Quảng trường của Chiến binh. Đến Cusco có thể thấy tàn tích của đế chế Inca trên từng con phố: phần tường xây bên dưới các ngôi nhà được xây dựng bằng các tảng đá nhiều cạnh có từ TK12, bên trên là kiến trúc thuộc địa TBN từ TK16. Năm 1950 xảy ra trận động đất khủng khiếp, rất nhiều công trình xây dựng từ thời TBN sụp đổ còn đa phần các bức tường xây từ thời Inca lại vẫn trụ vững. Nhịp sống hàng ngày ở Cusco rất dễ liên tưởng đến Sapa ở Việt Nam, sự pha trộn giữa dân tộc thiểu số Quechua quần áo sặc sỡ với người dân lai TBN, các con đường dốc và nhỏ. Một điều thú vị là các vị vua Inca từng gọi mình là "The Sapa Inca" - The only Inca.
Sau khi nhận phòng gần quảng trường trung tâm, mình đến chợ San Pedro để mua sắm và ăn uống. Đồ mình mua ở đây là áo poncho, găng tay và mũ len làm từ lông Llama hoặc Alpaca để chuẩn bị cho nhiệt độ -13*C ở Bolivia sau này, giá rất rẻ. Đồ ăn ở chợ cũng rẻ nhưng nhìn không được vệ sinh lắm nên mình chỉ ăn hoa quả ở đây.
🔺Khách sạn: Costa del Sol by Wyndham, khá xinh đẹp bên trong một tòa nhà cổ
🔺Ăn uống: Nhà hàng Yaku ngay gần khách sạn, một trong những nhà hàng chế biến món Alpaca steak ngon nhất trong hành trình tại Peru
📍Ngày 4: Lãnh sự quán Bolivia, Ollantaytambo, tàu hỏa đến Machu Picchu Pueblo / Aguas Calientes
Sáng ngày 4 mình tới Lãnh sự quán Bolivia ở đường Barca bằng Uber để làm thủ tục visa, sau đó đến thị trấn Ollantaytambo để đón tàu đi thị trấn Aguas Calientes nay đã được đổi tên thành Machu Picchu Pueblo. Có 2 hãng tàu đến Machu Picchu là Peru Rail và Inca Rail. Peru Rail có 2 loại tàu là Expedition và Vistadome trong khi Inca Rail chỉ có một loại tàu cũ hơn. Nhìn chung các tàu đi Machu Picchu đều có thiết kế đẹp và khoang kính lớn để hành khách có thể ngắm nhìn thiên nhiên, Vistadome đẹp nhất trong khi Inca Rail thì tàu khá cũ. Các bạn phải đặt trước vé tàu online nếu muốn đi vào các khung giờ đẹp.
Nếu các bạn bị AMS nặng thì Ollantaytambo cũng là 1 thị trấn đẹp để ngủ đêm với nhiều hoạt độn rất đậm bản sắc địa phương.
Machu Picchu Pueblo, thị trấn dưới chân núi khá nhỏ nhưng nhiều dịch vụ du lịch nên giá cả khá cao, ở đây không có hoạt động gì, chủ yếu là nghỉ ngơi để leo Machu Picchu mà thôi.
🔺Khách sạn: Amakonkay hostel
🔺Ăn uống: Apu Inti, đây là nhà hàng có anh chàng quản lý người Venezuela rất thú vị, các món đậm bản sắc dân tộc với giá cũng khá cao
📍Ngày 5: Lên Machu Picchu, trở lại Cusco
Mình đặt vé lên Machu Picchu bao gồm xe bus lúc 5h sáng, ra điểm đón đã thấy hàng dài vài chục người đứng chờ. Hôm đó mình khá đen khi trời mưa vào đêm và sáng hôm sau mù mịt sương từ chân núi lên tới đỉnh núi, kiên nhẫn chờ đến 9:30 vẫn vô vọng lại còn bonus thêm mưa, lúc này phải chia tay anh chàng guide Oswaldo - người từng 12 năm phục vụ trên cruise vòng quanh TG. Trước khi chia tay Oswaldo còn động viên "tao hiểu lắm! Bọn mày mất rất nhiều công sức để đến được đây, chưa chắc trong đời đã quay lại lần nữa, nên cứ kiên nhẫn chờ đi, thời tiết trên này ko biết thế nào đâu, có khi lát trời nắng". Tiếp tục chờ đến 11h vẫn ko thấy tín hiệu tốt nào, mây cứ quẩn trong thung lũng mà ko bay đi được, mình định huỷ hết kế hoạch ngày hôm sau để leo lên Machu Picchu 1 lần nữa nhưng xem dự báo thời tiết cả tuần âm u và mưa. Thậm chí mình đã tính đến phương án sau khi kết thúc hành trình ở Cuba sẽ đổi vé và quay lại Machu Picchu đến khi chụp được thì thôi. Cuối cùng thì 12h30 mặt trời cũng đủ cao để xua bớt mây và Machu Picchu lộ ra vô cùng ảo diệu.
Machu Picchu từng được bầu chọn làm kỳ quan thế giới mới, và nó rất xứng đáng. Toàn bộ di tích là một khu thành bằng đá được xây dựng vào thời kỳ đỉnh cao của người Inca dưới triều đại Pacahuti TK15, có giả thuyết mục đích sử dụng của nó là nơi nghỉ dưỡng của tầng lớp hoàng gia, quý tộc Inca. Nó bị bỏ hoang từ cuối TK15 đến đầu TK20 khi Hiram Bingham trong quá trình tìm kiếm "Thành phố đã mất của người Inca" vô tình phát hiện vào năm 1911. Quần thể Machu Picchu ko có quá nhiều đặc biệt nhưng địa thế hiểm trở của nó gắn liền với cảnh quan xung quanh khiến người chứng kiến tận mắt cảm thấy vô cùng kỳ vĩ, bí ẩn như bước vào trong những bộ phim phiêu lưu của Indiana Jones vậy.
Theo kế hoạch là mình sẽ kết thúc hành trình ở Machu Picchu trong buổi sáng để trở về Cusco, tiện đường ghé qua Moray và mỏ muối Maraz nhưng vì thời gian trên núi kéo dài đến chiều nên mình phải bỏ 2 điểm kia, thậm chí còn phải mất 140$ để mua lại vé tàu Inca Rail trở về. Về đến Cusco cũng là 8h tối, chỉ kịp ăn tối, nghỉ ngơi vài tiếng trước khi 3h sáng hôm sau phải leo Humantay Laguna.
🔺Khách sạn: Costa del Sol by Wyndham
🔺Ăn uống: tại khách sạn
📍Ngày 6: Humantay Laguna, Cusco, Lima, bay đi La Paz - Bolivia
3h sáng phải xuất phát đi Humantay Laguna với vài hộp breakfast box chuẩn bị bởi khách sạn. Để đến đây, các bạn cần lái xe khoảng 2h30p từ Cusco đến thị trấn Mollepata, đi tiếp đến làng Soraypampa mất khoảng 30p và hike mất khoảng 1h30p-2h/chiều. Hồ nước nằm ở độ cao khoảng 4300m, có màu xanh lục được hình thành từ tuyết tan chảy từ đỉnh núi Humantay. Để lên đến hồ bạn phải hike từ độ cao 3800m, quãng đường gần 5km với nồng độ oxy trong không khí rất loãng. Khoảng 3km đầu tiên đường đi thoải với độ dốc khoảng 40* nhưng gần 2km cuối cùng rất dốc (60-70*) nên dù hành trình ngắn hơn đi núi cầu vồng Vinicunca nhưng mệt hơn nhiều.
Hành trình lên hồ Humantay các bạn sẽ được chứng kiến 2 đỉnh núi tuyết là Humantay - "The head of the Gods" ở độ cao 5329m và đỉnh Salkantay - "Wild mountain" ở độ cao 6.271m. Điểm bắt đầu leo Humantay cũng là điểm bắt đầu của hành trình Salkantay trail 5 ngày đi tới Macchu Picchu.
Vì là địa hình núi nên khí hậu ở khu vực này thay đổi chóng mặt, có khi bắt đầu leo thì trời se lạnh 10-11*, giữa đường nắng tầm 19-20* nhưng có thể sẽ ngay lập tức mây mù và mưa với nhiệt độ dưới 0. Đổi lại là khung cảnh tuyệt vời, có khi gặp mây vờn ngay trên đầu, đi ở sườn núi quanh hồ là đi giữa mây như trong ảnh.
Kết thúc hành trình đến Humantay Laguna mình về lại Cusco lúc 4h chiều, lại tiếp tục lang thang Cusco trong vòng 5 tiếng với Qurikancha - từng là Đền thờ thần Mặt trời của dân tộc Inca, bảo tàng Inca và các con ngõ nhỏ rất dốc tại Cusco. 9h tối mình lại tiếp tục ra sân bay để trở về Lima cho chuyến bay tiếp theo lúc 12h đêm đi La Paz, Bolivia.
Với chuyến đi Peru mình khá tiếc vì chỉ dành ở đây 6 ngày, nếu không quá gấp rút thời gian mình nghĩ 12-14 ngày là thời gian hợp lý để khám phá hết đất nước Peru từ dải ven biển tới núi cao và cả khu vực Amazon. Một số hoạt động, điểm đến mình chưa được trải nghiệm nhưng mình nghĩ các bạn nên thử: hike đến núi Cầu vồng Vinicunca hoặc Palccoyo, Salkatay trek 5 ngày hoặc Inca trail 4 ngày, Sacred Valley, Sacsayhuaman, Iquitos - bên trong khu vực Amazon.
