AFGHANISTAN
LỊCH TRÌNH:
Ngày 1: sang từ biên giới với Tajikistan. Nghỉ đêm ở Mazar I Sharif
Ngày 2: lấy permit ở Mazar. Tham quan Mazar và Balkh
Ngày 3: bay tới Herat. Tham quan Herat
Ngày 4: tham quan Herat
Ngày 5: tham quan Herat buổi sáng. Trưa bay tới Kabul
Ngày 6: di chuyển tới Bamyan. Tham quan Bamyan
Ngày 7: tham quan Bamyan buổi sáng và chiều về Kabul
Ngày 8: rời Kabul tới Pakistan từ cửa khẩu Torkham
CHI PHÍ: Mình trả tổng cộng là $1504 cho 8 ngày ở Afghanistan. Chi phí bao gồm tiền trả cho guide, đi lại (xe riêng và đi chung xe), máy bay từ Mazar i Sharif tới Herat, và Herat tới Kabul, tiền xài cá nhân, tiền ăn uống (cho mình, guide, và tài xế), khách sạn, và permit ở Kabul. Tiền ăn uống chỉ khoảng $5 cho 2 người. Khách sạn dao động từ $15-$35/đêm.
Mình có 3 tour guides khác nhau:
Ansari: Whatsapp +93795449748
Ehsan Ramatian: Whatsapp +93796626164
Harrisa Sarifi: Whatsapp +93779893470
Lý do mình chọn tour guides ở mỗi tp là vì họ hiểu rõ thành phố của họ nhất và tiết kiệm chi phí đi lại và khách sạn bạn trả cho họ nếu họ đi với bạn suốt hành trình.
VISA: Mình không nhập cảnh bằng Visa Việt Nam nhưng mình nghe nói Visa Việt có thể xin ở cửa khẩu của Shir Khan Bandar, giáp ranh với Tajikistan. Ngoài ra, các bạn có thể thử liên lạc với Lãnh Sự quán (chính phủ mới) ở Dushanbe để xin visa. Số liên lạc của họ là +992987240462 và+992931907008. Ở Dushanbe, mình tới khu chợ Sakhovat và mướn xe tới biên giới. Mình trả 500somoni. Ngoài ra các bạn có thể đi bus của Asian Express vào lúc 8am, giá khoảng 30somoni tới tp gần đó là Dusti và đi taxi tới biên giới. Mình rời Dushanbe lúc 5am, dọc đường xe bị hư phải dừng lại sửa và tới biên giới khoảng 9:30am. Tới đó sẽ có xe đưa bạn tới phòng làm thủ tục của Tajikistan, trả 10somoni cho lái xe. Sau khi làm xong thủ tục xuất cảnh sẽ có 1 xe khác đưa bạn sang bên Afghanistan. Lúc mình vào xe thì bị lính bên Tajikistan chặn lại. Họ yêu cầu xem hộ chiếu và mời mình ra khỏi xe. Họ nói là họ cần chứng thực một số thông tin rồi sẽ để mình đi. Sau đó họ hỏi về lịch sử hành trình của mình, lý do mình tới Afghanistan. Sau đó họ lấy hộ chiếu và rời khỏi. Mình đợi ở bên ngoài đến 12pm thì nghe bảo là biên giới bên họ đóng cửa nghỉ trưa tới 3pm. Thế là mình phải đợi ở ngoài gần 5hrs. Đến gần 3pm thì có 1 ông lính khác (chắc là boss) tới hỏi vài câu và khoảng 10' sau thì họ trả hộ chiếu và cho mình sang Afghanistan. Ở bên Afghanistan, mình được đưa vào văn phòng để xin visa có sự giúp đỡ của tour guide. Bạn cần mang 4 ảnh hộ chiếu để xin visa. Mình chụp hình có mang hijab cho chắc ăn nhưng vài bạn nữ đi trước mình nói bên Afghanistan không yêu cầu mang hijab trong hình. Nhân viên nói là mình cần có permit ở Kabul mới xin visa được nhưng bọn mình giải thích với họ là ngày mai mình sẽ tới Mazar để lấy permit. Nhân viên lại phải gọi điện thoại xin phép cấp trên mất một lúc. Đến lúc họ đồng ý cấp visa thì ngân hàng đóng cửa không thể deposit tiền để trả được nên họ bảo bọn mình trở lại vào ngày mai. Kế hoạch ban đầu là sau khi có visa sẽ tới thằng Mazar cách đó 4hrs, nhưng vì không có visa nên mình buộc phải ở lại Kunduz thành phố cách đó 40' lái xe. Nhưng khi mình và anh guide chuẩn bị rời đi thì bạn của ảnh làm việc ở đó gọi tụi mình lại để nhận visa. Tụi mình mừng quá vì không cần phải trở lại ngày mai, nhưng họ lại bảo tụi mình vẫn cần tới văn phòng Foreign Affairs ở Kunduz để đóng dấu lên visa nên vẫn phải ở lại Kunduz. Ngày hôm sau khi tụi mình đang dạo ở bazaar đợi Foreign Affairs mở cửa thì anh guide nhận được 1 cuộc gọi từ biên giới nói là tụi mình phải trở lại để đóng dấu entry lên passport, nếu không mình sẽ gặp rắc rối lúc rời Afghanistan. Trên đường tới biên giới, trước khi rời khỏi Kunduz, thì tụi mình bị chặn lại ở chốt kiểm soát. Anh guide xuống xe nói chuyện với họ, 2 bên tranh cãi có vẻ gay gắt. Khoảng 30' sau thì một người lính Taliban lên xe chung với tụi mình và được yêu cầu là đi tới camp của họ gần đó (sau đó mình được biết camp này trước đây là do NATO xây dựng). Ở đó tụi mình được đưa vào 1 phòng ngủ có khoảng 6-7 ngừoi lính Taliban trong đó. Anh guide của mình nói chuyện với họ nhưng họ cũng hỏi trực tiếp mình là tại sao lại đi 1 mình? Chồng mình đâu và tại sao không đi chung? Đạo của mình là gì? Tại sao tượng Phật không giúp gì cho con người mà mọi ngừoi lại thờ phụng? Rồi họ khuyên mình nên cải sang đạo Hồi. Sau đó họ yêu cầu tụi mình ghi thông tin của mình xuống, bao gồm tên họ, nghề nghiệp, tên cha, anh em, tên chú bác bên cha, tên cha chồng và yêu cầu mình và tour guide ký và lăn tay. Sau đó tụi mình lại phải tới 1 nơi khác để họ kiểm tra hộ chiếu và cuối cùng là được thả ra để tới biên giới. Biên giới bên Afghanistan đóng cửa từ 12pm-2pm. Lúc mình tới thì họ đang nghỉ trưa nên phải đợi 1 lúc để được đóng dấu. Sau đó lại phải trở ngược lại Foreign Affairs ở Kunduz để nhận 1 cái dấu khác. Vì hôm đó là thứ 5 (ngày cuối tuần ở đây) nên tụi mình sợ là họ không làm việc. Khi tới thì nhân viên nói ông chủ không có ở đây và yêu cầu tụi mình trở lại 2hrs nữa. 2hrs sau trở lại thì tụi mình được đưa vào phòng để giải thích lý do và cuối cùng là cũng nhận được cái dấu và chữ ký. Cuối cùng là mình có thể rời khỏi Kunduz vì không có 2 cái stamps đó thì mình không thể tới Mazar được. Vì chuyến bay của mình là vào ngày hôm sau nên mình không có cơ hội tham quan Mazar và Balkh.
DI CHUYỂN: Mình thuê xe riêng từ biên giới tới Mazar và bay từ Mazar tới Herat với Kam Air (1 chuyến bay thẳng mỗi thứ 6) và từ Herat tới Kabul (chuyến bay mỗi ngày). Ở Herat thì mình và guide chủ yếu đi bộ hoặc xe tuktuk. Ở Kabul thì đi bộ và taxi. Từ Kabul tới Bamyan thì đi xe chung, giá là 800afg/người. Di chuyển ở Bamyan thì mình thuê xe riêng. Chuyến bay tới Kabul của mình bị trễ mất 2.5hr nên mình hoàn toàn không có thời gian tham quan Kabul khi tới. Ngày cuối cùng cũng vì thời gian hạn hẹp và nhiều nơi đóng cửa sớm nên mình chỉ có thể xem Taliban diễu hành ngoài phố, ăn mừng ngày họ chiếm đóng Kabul.
PERMIT: permit thì hơi rắc rối. Khi bạn tới mỗi vùng ở Afghanistan, bạn cần có permit riêng để có thể ở và tham quan. Nếu các bạn đi tour thì tour guide sẽ sắp xếp hết tất cả permit trước khi bạn tới Afghanistan. Nhưng vì mình có guides riêng ở mỗi tp nên khi tới mỗi nơi mình phải đi lấy permit. Ở Herat, bạn guide của mình dẫn mình tới văn phòng để xin permit giá là 1000afg nhưng vì bạn ấy quen biết nên không lấy tiền. Ở Kabul thì rắc rối hơn. Văn phòng ở đó bắt buộc bạn phải qua tour agency tên là Afghan Tour và họ lấy $80 nhưng vì guide của mình có quen biết nên chỉ trả 1000afg cho chính phủ và không cần phải qua agency. Việc xin permit ở Kabul thì mình nghe nhiều bạn nói là hên xui. Có khi họ sẽ cho bạn permit giá 1000afg, nhưng gần đây đổi luật là bắt buộc bạn phải qua agency trả $80 và có tour guide trả ít nhất $100/ngày. Ngoài ra phụ nữ bị cấm đến những nơi công cộng nhưng nếu có permit thì phụ nữ nước ngoài có thể vào mosque và 1 số điểm tham quan nếu có permit. Khi mình tham quan 1 vài di tích ở Herat, họ đều yêu cầu permit mới cho vào. Ở Bamyan tụi mình cũng phải tới văn phòng trình permit và được đóng dấu.
CHỐT KIỂM SOÁT: phần lớn các chốt kiểm soát đều cho qua dễ dàng, chỉ có khoảng 2-3 nơi là họ yêu cầu hộ chiếu nhưng họ chỉ lướt qua rồi cho đi rất nhanh. Có 1 chốt trên đường từ Kabul tới Bamyan là họ yêu cầu điền thông tin cá nhân. Một số bạn nữ từng đi trước đay nói với mình là họ gặp rắc rối ở 1 vài chốt. Lính Taliban hỏi tại sao họ lại đi một mình (với guide) và không có người thân nam giới đi cùng và gây khó dễ.
LƯU Ý CHO PHỤNỮ: phụ nữ phải che tóc và tour guide mình đề nghị nên mặc áo truyền thống của họ vì Taliban không thích đồ Tây nên ngày thứ 2 mình được dẫn đi mua 1 cái áo choàng rộng khoác bên ngoài như trong hình. Khi vào mosque và văn phòng chính phủ, mình được yêu cầu là phải che mặt lại như trong hình. Khi qua 1 số chốt kiểm soát, guide cũng bảo mình phải che toàn bộ tóc lại và che cả khuôn mặt nhưng ở 1 số chốt thì lại được bảo là không nên che mặt. Có 1 hôm mình mặc 1 cái đầm dài quá gối bên trong và khoác áo ở ngoài nhưng vì nút không được may đến cuối áo nên khi đi hoặc ngồi thì 1 phần chân lộ ra cỡ khoảng 1cm thôi nhưng guide của mình cũng đề nghị là nên quay về thay đồ và mặc quần vào để da thịt không lộ ra. Vì phụ nữ bị cấm xuất hiện ở nơi công cộng nên các bạn sẽ không gặp nhiều phụ nữ trên đường. Ở Maza, phụ nữ và đàn ông bị cấm ăn chung trong nhà hàng. Rất nhiều nhà hàng mình vào ở những tp khác đều không có phụ nữ hoặc mình và tour guide phải vào khu vực đặc biệt có che chắn dành cho phụ nữ hoặc gia đình. Ở 1 vài tp, tour guide của mình kể là phụ nữ hoàn toàn bị cấm đi ra đường mà không có người thân là nam giới đi cùng. Họ sẽ bị đưa về đồn và cha hoặc chồng hoặc anh em sẽ bị gọi để bảo lãnh và viết giấy cam kết sẽ không tái phạm, nếu tái phạm thì ngừoi nam sẽ bị bắt vào tù. Trẻ em gái bị cấm tới trường sau lớp 6. Bác tài lái xe chở mình ở Bamyan có 5 đứa con gái và 4 trai. Con gái lớn của bác ấy đang học đại học nghành xã hội học và đứa kế đang học lớp 10 thì phải dừng lại sau khi Taliban trở lại.
Kinh nghiệm mình học được là du lịch ở Afghanistan cần phải có sự kiên nhẫn và linh hoạt vì luật lệ ở đây thay đổi thường xuyên và vì tình hình nên việc di chuyển giữa các nơi sẽ mất rất nhiều thời gian. Nếu có thể trở lại, mình sẽ dành nhiều hơn 1 tuần ở đây vì mình thấy 8 ngày là quá gấp rút.
