“Review Phim” trên Douyin đã từng hot như thế nào?

"Review Phim" trên Douyin đã từng hot như thế nào?

(Bài viết mang tính cung cấp thông tin và quan điểm cá nhân)

99% dạng video "review phim" giọng đọc AI trên các trang MXH ở Việt Nam được dịch lại từ video bên Trung, bao gồm cả những thể loại video review hoạt hình, truyện tranh, sự kiện hot, nhân vật nổi tiếng, giả mã hiện tượng, giải mã khoa học, giải mã bí ẩn, giải mã vụ án… hầu hết đều lấy nguồn bên Trung.

Khi trào lưu review phim chưa rộ lên ở Việt Nam, mình đã biết thể loại này bên Xiguashipin và Douyin từ mấy năm trước đó rồi, đến lúc nó được đưa về VN thì đúng là bùng nổ luôn, lướt facebook đâu đâu cũng review phim, nhà nhà, người người xem review phim. Có những anh em VN kiếm được cả hàng triệu đô nhờ thể loại này 😀

Mình nhớ cái thời hưng thịnh nhất của review phim Douyin là khoảng 2019-2021, loại hình này tiếng Trung gọi là 电影解说 (Dịch nghĩa là giải thích và bình phẩm Phim, nhưng trong bài này mình cứ gọi là "review phim" cho nó thân thiện). Douyin từng thống kê tổng lượt xem trong năm 2021 của dạng nội dung liên quan đến phim ảnh là ~1000 tỷ lượt xem. Vì thu hút được lượng view khổng lồ nên các kênh Douyin dạng này mọc lên như nấm.

Nổi bật nhất là 毒舌电影 (Dushedianying), Dushedianying nguyên bản là 1 kênh truyền thông đa nền tảng được thành lập vào 2013, chuyên làm nội dung dạng phân tích, đánh giá, bình phẩm về phim ảnh, ban đầu hoạt động chủ yếu trên Wechat và Weibo. Năm 2017 lấn sân sang video ngắn nhưng chỉ sau vài tháng đã bị khoá tài khoản (nghe nói là do mỏ hỗn quá 🙂)

Kênh Douyin 毒舌电影 (Dushedianying) được thành lập, năm 2019, nhờ lối dẫn truyện có phần xéo sắc nhưng rất thú vị mà kênh tăng trưởng nhanh chóng. Sau hơn 1 năm hoạt động (cuối 2020) kênh đạt ~50 triệu follow đứng top 5 kênh có lượng followers cao nhất trên Douyin thời đó (tính tới tháng 2 năm 2024 đạt hơn ~61.2 triệu follow, trong 1 năm gần đây hầu như không tăng trưởng follow mới). Dushe cũng là kênh tiên phong trào lưu "Tam Liên Phong Diện" (poster ghép từ 3 ảnh bìa của 3 video liền kề như trong hình). Dushe còn phát triển gần 300 kênh trên 10 nền tảng video ngắn khác nhau. Nói về thể loại review phim này thì Dushedianying có lẽ là Top 1 trên mọi mặt trận. Nghe nói thời đỉnh cao nhân viên lên đến 260 người, gồm 100 NV chính thức, 160 CTV và thực tập sinh.

Ở Việt Nam muốn làm review phim thì chỉ cần đưa nguồn video tiếng Trung vào là có tool tự dịch, AI tự lồng tiếng cho ra video review phim tiếng Việt luôn. Bên nào đầu tư hơn thì thuê dịch thuật, hoặc có MC người thật ngồi thu voice cho giống tự làm. Thậm chí có những video review phim điện ảnh Việt Nam cũng lấy nguồn video bên Trung làm về dịch và lồng tiếng lại.

Vậy tại sao Việt Nam không tự làm mà cứ phải lấy nguồn bên Trung về dịch?

- Không phải vì không làm được mà vì để làm ra 1 video review phim thực sự chất lượng và sáng tạo phải mất rất nhiều thời gian và công sức, còn nguồn video sẵn có từ bên Trung thì gần như vô tận.

- Muốn làm để kiếm được tiền từ Facebook Adbreak (dạng lách luật) thì thứ ưu tiên hiện giờ là số lượng, phải làm công nghiệp hàng chục page, hàng trăm video. Tự làm thì biết bao giờ mới ra được 1 video, mà làm ra còn chưa chắc hay bằng những đội chuyên nghiệp bên Trung làm, trong khi đối thủ họ lấy nguồn bên Trung về dịch ra cả hàng chục, hàng trăm video mỗi ngày thì sao mà cạnh tranh được.

- Tự làm chắc chỉ dành cho những người thực sự có tâm, có kiến thức, có hiểu biết về nghệ thuật và họ chủ yếu làm vì đam mê chứ tiền kiếm được chắc chỉ đủ mưu sinh 😀

Còn ở bên Trung để làm ra được video dạng này thì mất thời gian hơn nhiều, như quy trình sản xuất của team Dushedianying: Sẽ có 1 bộ phận làm nhiệm vụ chuyên tìm kiếm và xem phim, xem thật kỹ để hiểu và phân tích bộ phim, chắt lọc ra những nội dung chính, tìm ra những điểm nhấn, những bước ngoặt của cả bộ phim, sau đó lên ý tưởng sắp xếp phân cảnh và mạch truyện thành 1 bộ khung (đoạn nào đưa lên đầu, đoạn nào đưa ra sau)... Đôi khi để phù hợp với logic video ngắn cách dẫn dắt sẽ khác hoàn toàn so với mạch Phim. (Bởi vì video ngắn nó rất khác việc bạn ngồi vào rạp xem theo 1 mạch truyện từ đầu đến cuối của bộ phim)

Sau khi có bộ khung thì 1 bộ phận khác sẽ viết kịch bản (kịch bản để thu voice), kịch bản này cần có sự sáng tạo, phải có sự hiểu biết sâu sắc về bộ phim, văn phong phải chuẩn với phong cách của kênh,... Rồi chuyển qua bộ phận thu âm, bộ phận edit, bộ phận kiểm duyệt, bộ phận vận hành…. Tất cả đều được giám sát và kiểm duyệt theo quy trình nghiêm ngặt đảm bảo tạo ra những nội dung tốt nhất. Để ra được 5, 7 phút review phim là công sức của cả 1 tập thể làm việc bao nhiêu ngày trời. Nên chúng ta xem review phim cứ bị cuốn theo, xem hoài không dứt ra được cũng là điều dễ hiểu.

Dưới đây là 1 số kênh làm nội dung về phim theo mình đánh giá có phong cách riêng, có sự sáng tạo, có đúc kết những triết lý và ý nghĩa của bộ phim.

1. 毒舌电影 (Độc Thiệt Điện Ảnh - dịch nghĩa nôm na là Điện Ảnh Mỏ Hỗn): Chuyên nghiệp, cách dẫn dắt và diễn giải khách quan, giọng điệu nhẹ nhàng, có chiều sâu, rất hiểu hàm ý của bộ phim

2. 布衣探案 (Bố Y Thám Án): Viết hay, giọng văn gần gũi, không chỉ nói về phim mà còn nói về cuộc đời và tính cách diễn viên

3. 贤于葛格(Hiền Vu Cát Cách): Dẫn truyện hay, dí dỏm, cách viết câu mở đầu hay, có kiến thức về điện ảnh

4. 婧公子 (Tịnh Công Tử): Viết hay, sâu sắc, giọng nữ nhẹ nhàng, nghe giống như đang kể 1 câu chuyện. Có những video còn mượn hình ảnh của nhiều bộ phim và nhân vật trong phim để thể hiện quan điểm. Mình biết đến bộ Tam Thể cũng nhờ xem video của bạn này

5. 小侠来了 (Tiểu Hiệp Đến Rồi): Dẫn truyện kiểu logic, chi tiết, rành mạch, edit chỉn chu. Tiểu Hiệp Đến Rồi còn có 2 kênh xây theo kiểu THCN đó là 侠叔没问题 và 鲜侠片

6. 木林（Mc大能）(Mộc Lâm (MC Đại Năng)): cách diễn giải hài hước, cái giọng thì không lẫn vào đâu được, chuyên làm phim Ấn, xem cười rụng rún 😂😂

Các hình thức chuyển đổi chủ yếu của dạng kênh này:

1. PR phim, PR diễn viên, PR rạp phim, PR các sự kiện liên quan đến phim ảnh

2. Bán vé xem phim, gắn link bán sách, bán tiểu thuyết gốc của những phim chuyển thể

3. Chiến dịch video trung (kiếm tiền bằng view giống TikTok Beta)

4. Booking quảng cáo chèn giữa video, chủ yếu quảng cáo game, app xem phim, app mua sắm...

5. Một số hình thức nhiệm vụ kiếm tiền trên Douyin như: Nhiệm vụ quảng bá, chiến dịch Pick…

6. Bán khóa học, mentor (dạy làm review phim, dạy cách kiếm tiền từ dạng này)

Rất nhiều khóa học làm video review phim ăn theo trong giai đoạn này, những khóa học này bao gồm tất cả quy trình và kỹ thuật để làm ra 1 video review phim hoàn chỉnh, như cách tìm nguồn tải phim chất lượng cao, cách xem phim và chắt lọc những nội dung chính, cách viết kịch bản, cách mở đầu tạo sự tò mò, cách thu âm, cách edit cắt ghép sao nhanh và hiệu quả nhất,... Thậm chí còn công nghiệp đến mức có tool tự cắt ghép, tự viết kịch bản, tự tách lời copy kịch bản của bên khác, có AI tự đọc tự ra video luôn. Sản xuất công nghiệp tạo ra 1 lượng video review phim khổng lồ với chất lượng thấp, không có tính sáng tạo, view chủ yếu là tóm tắt nội dung phim. Và khi về Việt Nam thì dạng này là chiếm đa số.

Sau này douyin siết chặt vấn đề bản quyền hơn, kiểm duyệt gắt gao hơn, nhiều kênh bị cho ra đảo, dạng review phim này cũng dần hạ nhiệt, ít view hơn và khó chuyển đổi hơn trước nhiều.

———//

Review phim có phải là 1 loại sáng tạo nội dung?

Cá nhân mình cho rằng review phim vẫn được xem là sáng tạo, sáng tạo dựa trên những thứ đã có sẵn. Nhưng nó chỉ được gọi là sáng tạo khi làm đúng với cái tên tiếng Trung của nó (phân tích và bình phẩm phim). Phải đúng nghĩa là giải thích, bình phẩm và cảm nhận về phim chứ không phải là tóm tắt nhanh bộ phim trong vài phút. Mục đích của review là cung cấp 1 chút thông tin để người chưa xem biết có phù hợp không còn đi xem, còn phân tích và bình phẩm phim là dành cho những người xem phim rồi có thêm góc nhìn mới và hiểu hết được những hàm ý của bộ phim.

Mình đôi khi lướt trúng những video review phim (kiểu tóm tắt) trên Facebook, biết là xem xong nó chẳng đọng lại gì, nhưng mà vẫn muốn xem, lỡ lướt trúng rồi, không xem tò mò không chịu được 😂. Đúng với bản chất của dạng video ngắn không có chiều sâu, nó sẽ khiến chúng ta thỏa mãn và kích thích tức thời.

Nghĩ cũng tội đoàn làm phim, Đạo diễn, biên kịch, diễn viên và cả 1 ekip đã dành bao nhiêu tâm huyết vào bộ phim. Từng phân cảnh, từng chi tiết, dù chỉ là 1 biểu cảm hay 1 cái chuyển cảnh đều được sắp đặt và tính toán rất công phu, rất nghệ thuật. Vậy mà khán giả khi xem tóm tắt phim xong, hôm sau đến cái tên phim và nhân vật chính có khi còn không nhớ vậy mà cảm giác như đã xem xong bộ phim rồi, thậm chí có người 1 ngày "xem" hết mấy chục bộ phim điện ảnh, nhưng có lẽ trong đầu chỉ nhớ mỗi 2 cái tên "Tiểu Mỹ" và "Đại Tráng" 🙂

#duongcappl